Treść głównego artykułu

Abstrakt

W artykule opisano podstawy teoretyczne i metodykę prowadzenia dialogów w Poradnictwie konstruowania życia / Life Design. Zostały one opracowane, aby pomóc ludziom w projektowaniu, budowaniu i kierowaniu swoim aktywnym życiem. W odróżnieniu od koncepcji doradztwa w zakresie zatrudnienia, w założeniach poradnictwa opartego na dialogu odchodzi się od poglądu, że podejmując kwestię aktywnego życia, każdy nadaje sens swemu istnieniu jedynie ze względu na powiązania z istniejącymi organizacjami pracy i wymiany (bez możliwości wykluczenia takiej odpowiedzi). Dialogi zostały skonstruowane poprzez syntezę wiedzy z zakresu nauk humanistycznych i społecznych związanych z procesami i czynnikami sprzyjającymi samokonstrukcji. Zgodnie z tą wiedzą subiektywna tożsamość rozumiana jest jako dynamiczny system subiektywnych form tożsamości. Ponadto zakłada się, że w rozwoju dynamiki tego systemu każdej osoby ważną rolę odgrywają dwie formy refleksywności: dualna (dwustronna) i trójstronna (triadyczna). Ta ostatnia jest uruchamiana w sposób szczególny podczas doradczego dialogu konstruowania życia. Wyróżnić w nim można cztery etapy spotkania „twarzą w twarz”: (1) budowanie relacji/zawieranie przymierza pracy, (2) ogarnięcie i podsumowanie przez radzącego się tych pól aktywności, doświadczeń, ról itp., które uważa, za odgrywające ważną rolę w jego życiu, (3) narracje radzącego się odnoszące się do „siebie w każdym z jego różnych głównych doświadczeń”, nadających sens jego istnieniu i pozwalające mu na szkicowanie perspektyw na przyszłość oraz (4) określenie działań, które należy podjąć, wskazanie kierunków rozwoju i zakończenie dialogu.

Słowa kluczowe

tożsamościowe ramy poznawcze samokonstrukcja dialog doradczy subiektywna forma tożsamości konstruowanie życia refleksyjność dualna (dwustronna) refleksyjność trójstronna (triadyczna)

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs: Prentice‑Hall.
  2. Bandura, A. (2006). Toward a psychology of human agency. Perspectives on Psychological Science, 1 (2), 164–180.
  3. Barsalou, L.W. (1992). Cognitive Psychology: an overview for cognitive scientists. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
  4. Blustein, D. L. (1994). „Who am I?” The question of self and identity in career development. W: M.L. Savickas, R.W. Lent (red.), Convergence in career development theories (ss. 139–154). Palo Alto: CPP.
  5. Blustein, D.L., Noumair, D.A. (1996). Self and identity in career development: Implications for theory and practice. Journal of Counseling and Development, 74, 433–441.
  6. Bourdieu, P. (1980). Question de sociologie. Paris: Editions de Minuit.
  7. Bourdieu, P. (1997). Méditations pascaliennes. Paris: Editions du Seuil.
  8. Bruner, J.S. (1994). The „remembered” self. W: U. Neisser, R. Fivush (red.), The remembering self: Construction and accuracy in self-narrative (ss. 41–54). Cambridge: Cambridge University Press.
  9. Bruner, J. S., Taguri, R. (1954). The perception of people. W: G. Lindzey (red.), Handbook of social psychology (vol. 2). Cambridge: Addison-Wesley.
  10. Colapietro, V. M. (1989). Peirce’s approach to the self. A semiotic perspective on human subjectivity. Albany: State University of New York Press.
  11. Collin, A., Guichard, J. (2011). Constructing self in career theory and counseling interventions. W: P.J. Hartung, L.M. Subich (red.), Constructing Self in Work and Career. Concepts, cases and contexts (ss. 89–106). Washington: American Psychological Association.
  12. Csikszentmihalyi, M., Beattie, O.V. (1979). Life themes: A theoretical and empirical exploration of their origins and effects. Journal of Humanistic Psychology, 19, 45–63. 93
  13. Delory-Momberger, C. (2009). La condition biographique. Essais sur le récit de soi dans la modernité avancée. Paris: Téraèdre.
  14. Delory-Momberger, C. (2012). Sens et narrativité dans la société biographique. Le sujet dans la cité. 3, 166–181.
  15. Dubar, C. (1992). Formes identitaires et socialisation professionnelle. Revue Française de Sociologie, 33, 505–530.
  16. Dubar, C. (1996). La sociologie du travail face à la qualification et à la compétence. Sociologie du Travail, 2, 179–193.
  17. Dubar, C. (1998a). La socialisation. Construction des identités sociales et professionnelles (wyd. 2). Paris: Armand Colin.
  18. Dubar, C. (1998b). Identité professionnelle et récits d’insertion. Pour une approche socio-sémantique des constructions identitaires. L’Orientation Scolaire et Professionnelle, 27, 95–104.
  19. Dubar, C. (2000). La crise des identités; l’interprétation d’une mutation. Paris: PUF.
  20. Dumora, B. (1988). La dynamique vocationnelle chez l’adolescent de collège: continuité et ruptures. Thèse de doctorat en psychologie. Université de Bordeaux II.
  21. Dumora, B. (1990). La dynamique vocationnelle chez l’adolescent de collège: continuité et ruptures. L’Orientation Scolaire et Professionnelle, 19, 111–127.
  22. Dumora, B. (1998a). L’imaginaire professionnel des jeunes adolescents. Carriérologie, 7 (1–2), 3–32.
  23. Dumora, B. (1998b). Expérience scolaire et orientation. L’Orientation Scolaire et Professionnelle, 27, 211–234.
  24. Dumora, B. (2000). Les intentions d’orientation. Aspects développementaux et psychosociaux. Synthèse pour l’Habilitation à diriger des recherches [Post-Doctoral Synthesis]. Paris: Conservatoire National des Arts et Métiers.
  25. Erikson, E. (1959). Identity and the life cycle. New York: International Universities Press.
  26. Foucault, M. (1982a). The Subject and Power. W: H. Dreyfus, P. Rabinow, Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics (ss. 208–226). Chicago: University Press [przedr.: M. Foucault (1994), Dits et écrits, vol. 4 (ss. 222–243). Paris: Gallimard].
  27. Foucault, M. (1982b). L’herméneutique du sujet. W: Annuaire du Collège de France, 82ème année, Histoire des systèmes de pensée, année 1981–1982 (ss. 395–406) [przedr.: M. Foucault (1994). Dits et écrits, vol. 4 (ss. 353–365). Paris: Gallimard].
  28. Foucault, M. (1983a). A propos de la généalogie de l’éthique: un aperçu du travail en cours. W: H. Dreyfus, P. Rabinow, Michel Foucault: Un parcours philosophique (ss. 322–346). Paris: Gallimard [przedr.: M. Foucault (1994). Dits et écrits, vol. 4 (ss. 609–631). Paris: Gallimard].
  29. Foucault, M. (1983b). Usage des plaisirs et techniques de soi [The use of pleasure and techniques of the self], Le Débat, 27, (novembre), 46–72. [przedr.: M. Foucault (1994). Dits et écrits, vol. 4 (ss. 539–560). Paris: Gallimard].
  30. Foucault, M. (1984). Histoire de la sexualité 3 – Le souci de soi. Paris: Gallimard.
  31. Foucault, M. (1984). L’éthique du souci de soi comme pratique de la liberté. Concordia. Revista internacional de filosofia, 6, 99–116 [przedr.: M. Foucault (1994). Dits et écrits, vol. 4 (ss. 708–729). Paris: Gallimard].
  32. Foucault, M. (1988). Technologies of the self. W: P.H. Hutton, H. Gutman, L.H. Martin (red.), Technologies of the self: A seminar with Michel Foucault (ss. 16–49). Anherst: The University of Massachusetts Press [przedr.: M. Foycault (1994). Dits et écrits, vol. 4 (ss. 783–813). Paris: Gallimard].
  33. Foucault, M. (1994a). La gouvernementalité. W: M. Foucault, Dits et écrits, vol. 3. Paris: Gallimard.
  34. Foucault, M. (1994b). Les techniques de soi. W: M. Foucault, Dits et écrits, vol. 4. Paris: Gallimard.
  35. Foucault, M. (2001). L’herméneutique du sujet. Cours au collège de France 1981–1982. Paris: Seuil, Gallimard, Hautes Etudes.
  36. Foucault, M. (2008). Le gouvernement de soi et des autres. Cours au collège de France 1982–1983. Paris: Seuil, Gallimard, Hautes Etudes.
  37. Gautier, S. (2012). Expérimentation d’un entretien constructiviste de conseil en orientation (mémoire de DECOP non publié). Conservatoire National des Arts et Métiers, Paris, France.
  38. Gergen, K. (1991). The saturated self. Dilemmas of identity in contemporary life. New York: HarperCollins, BasicBooks.
  39. Gergen, K.J. (2011). Relational being: Beyond self and community. New York: Oxford University Press.
  40. Giddens, A. (1991). Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age. Cambridge: Polity Press.
  41. Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: PWN.
  42. Gottfredson, L.S. (1981). Circumscription and compromise: A developmental theory of occupational aspirations. Journal of Counseling Psychology Monograph, 28, 545– 579.
  43. Guichard, J. (2001). Adolescents’ scholastic fields, identity frames and forms and future projects. W: J.E. Nurmi (red.), Navigating through adolescence: European perspectives (ss. 279–306). New York: Routledge Falmer.
  44. Guichard, J. (2004). Se faire soi. L’Orientation Scolaire et Professionnelle, 33, 499–534.
  45. Guichard, J. (2005). Life-long self-construction. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 5, 111–124.
  46. Guichard, J., Huteau, M. (2005). Psychologia orientacji i poradnictwa zawodowego. Kraków: Impuls.
  47. Guichard, J. (2007). Représentations de soi et des professions et projets d’avenir à l’adolescence. W: J. L. Bernaud, C. Lemoine (red.), Traité de psychologie du travail et des organisations (wyd. 2, ss. 50–54). Paris: Dunod.
  48. Guichard, J. (2008). Proposition d’un schéma d’entretien constructiviste de conseil en orientation pour des adolescents ou de jeunes adultes. L’Orientation Scolaire et Professionnelle, 37, 413–440. 95
  49. Guichard, J. (2009). Self-constructing. Journal of Vocational Behavior, 75, 251–258.
  50. Guichard, J. (2011). Representarsi il lavoro. Un omaggio a Maria Luisa Pombeni [Se représenter le travail. Un hommage à Maria Luisa Pombeni]. W: D. Guglielmi, M.G. D’Angelo (red.), Prospettive per l’orientamento: Studi ed esperienze in onore di Maria Luisa Pombeni (ss. 21–41). Roma: Carocci Editore.
  51. Guichard, J. (2016a). Une comparaison des apports des modèles de la construction de la carrière et de la construction de soi au life designing counseling [Life-designing counseling: A comparison of the career construction and self-construction approaches]. Psychologie Française, 61 (1), 15–29. https://doi.org/10.1016/j.psfr.2013.03.002.
  52. Guichard, J. (2016b). Reflexivity in life design interventions: Comments on life and career design dialogues. Journal of Vocational Behavior, 97, 78–83.
  53. Guichard, J., Bangali, M., Cohen-Scali, V., Pouyaud, J., Robinet, M.-L. (2017). Concevoir et orienter sa vie: les dialogues de conseil en life design [Designing a life: the life-design dialogues]. Paris: Editions Qui Plus Est.
  54. Harré, R. (1998). The singular self: An introduction to the psychology of personhood. London: Sage.
  55. Hermans, H.J.M., Kempen, H.J.G. (1993). The dialogical self. Meaning as Movement. San Diego: Academic Press.
  56. Jacques, F. (1982). Différence et subjectivité. Paris: Aubier.
  57. Jellab, A. (2001). Scolarité et rapport aux savoirs en lycée professionnel. Paris: PUF.
  58. Josselson, R. (1988). The embedded self: I and thou revisited. W: D.K. Lapsley, F.C. Power (red.), Self, ego, and identity. Integrative approaches (ss. 91–106). New York: Springer.
  59. Kelly, G. A. (1963). A theory of personality: the psychology of personal constructs. New York: Norton.
  60. Lacan, J. (1966). Le stade du miroir comme formateur de la fonction du je telle qu’elle nous est révélée dans l’expérience psychanalytique. W: J. Lacan, Ecrits (ss. 93–100). Paris: Seuil.
  61. Lahire, B. (1998). L’homme pluriel. Les ressorts de l’action [Plural (wo)man.The agency’s impulses]. Paris: Nathan.
  62. Laing, R.D. (1961). The Self and others. London: Tavistock Publications.
  63. Laing, R.D. (1971). Soi et les autres. Paris: Gallimard.
  64. Mahoney, M.J. (2002). Constructivism and positive psychology. W: C.R. Snyder, S.J. Lopez (red.), Handbook of positive psychology (ss. 745–750). Oxford: Oxford University Press.
  65. Malrieu, P. (2003). La construction du sens dans les dires autobiographiques. Toulouse: Erès.
  66. Markus, H.R. (1977). Self-schemata and processing information about the self. Journal of Personality and Social Psychology, 35, 63–78.
  67. Markus, H.R., Nurius, P. (1986). Possible selves. American Psychologist, 41, 954–969.
  68. McNamee, S. (1996). Therapy and identity construction in a postmodern world. W: D. Grodin, T. R. Lindlof (red.), Constructing self in a mediated world (ss. 141–155). Thousand Oaks: Sage.
  69. Mignot, P. (2004). Metaphor and career. Journal of Vocational Behavior, 64, 455–469.
  70. Minsky, M. (1977). Frame theory. W: P. N. Johnson-Laird, P. C. Wason, Thinking: Readings in cognitive science (ss. 355–376). Cambridge: Cambridge University Press.
  71. Pepper, S. (1942). World Hypotheses: Prolegomena to systematic philosophy and a complete survey of metaphysics. Berkeley: University of California Press
  72. Piaget, J. (1967). Biologie et connaissance. Essai sur les relations entre les régulations organiques et les processus cognitifs. Paris: Gallimard.
  73. Piraud, C. (2009). Mise à l’épreuve d’un schéma d’entretien de conseil en orientation. Mémoire de Master non publié, Conservatoire National des Arts et Métiers, Paris.
  74. Piriou, O., Gadéa, C. (1999). Devenir sociologue: Formations, emplois et identités des diplômés en sociologie. L’Orientation Scolaire et Professionnelle, 28, 447–474.
  75. Polkinghorne, D.E. (1988). Narrative knowing and the human sciences. Albany: State University of New York Press.
  76. Polkinghorne, D.E. (1992). Postmodern epistemology of practice. W: S. Kvale (red.), Psychology and postmodernism (ss. 146–165). London: Sage.
  77. Pouyaud, J., Bangali, M., Cohen-Scali, V., Robinet, M.-L., Guichard, J. (2016). Exploring changes during Dialogues for Life- and Career-Designing. Journal of Vocational Behavior, 97, 3–12.
  78. Raskin, J.D. (2002). Constructivism in psychology: Personal construct psychology, radical constructivism, and social constructionism. W: J.D. Raskin, S.K. Bridges (red.), Studies in meaning: Exploring constructivist psychology (ss. 1–26). New York: Pace University Press.
  79. Ricoeur, P. (1983). Temps et récit. T. 1: l’intrigue et le récit historique. Paris: Editions du Seuil.
  80. Ricoeur, P. (1985). Temps et récit. T. 3: le temps raconté. Paris: Editions du Seuil.
  81. Ricoeur, P. (1990). Soi-même comme un autre. Paris: Editions du Seuil.
  82. Rowan, J., Cooper, M. (red.) (1999). Plural self: Multiplicity in everyday life. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  83. Savickas, M.L. (2005). The theory and practice of career construction. W: S.D. Brown, R.W. Lent (red.), Career Development and Counseling: Putting Theory and Research to Work (ss. 42–70). Hoboken: Wiley.
  84. Savickas, M.L. (2009). Meaning and mattering in career construction: The case of Elaine. Pobrano z: http://www.cannexus.ca/wp-content/uploads/2014/04/Meaning-andMattering-in-Career-Construction-The-Case-of-Elaine-cx10_Dr.-Savickas_A-Demonstration.pdf (10.05.2018).
  85. Savickas, M.L. (2011). Career counseling. Washington: APA.
  86. Savickas, M.L. (2013). Career construction theory and practice. W: R.W. Lent, S.D. Brown (red.), Career development and counseling: Putting theory and research to work (wyd. 2, ss. 147–183). Hoboken: Wiley.
  87. Savickas, M.L., Nota, L., Rossier, J., Dauwalder, J.-P., Duarte, M.E., Guichard, J., Soresi, S., Esbroeck, R. van, Vianen, A.E.M. van (2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century. Journal of Vocational Behavior, 75, 239–250.
  88. Savickas, M., Guichard, J. (red.) (2016). Research on the Process of Narrative Career Counseling. Journal of Vocational Behavior, 97, 1–90. 97
  89. Savickas, M., Guichard, J. (2016). Symposium introduction: Reflexivity in life designing interventions. Journal of Vocational Behavior, 97, 1–2.
  90. Schank, R.C., Abelson, R.P. (1977). Scripts, plans, goals and understanding. Hillsdale: L. Erlbaum.
  91. Singly, F. de (2003). Les uns avec les autres: quand l’individualisme crée du lien. Paris: Armand Colin.
  92. Szejnok, E. (2012). Parcours de vies, identités et besoins des sportifs au cours du temps De l’apogée des carrières à l’arrêt total du sport de haut niveau (mémoire de DECOP non publié). Paris: Conservatoire National des Arts et Métiers.
  93. Tap, P. (1986). L’identification est-elle une aliénation de l’identité? W: P. Tap (red.), Identité individuelle et personnalisation (wyd. 2, ss. 237–250). Toulouse: Privat.
  94. Tap, P. (1988). La société pygmalion? Intégration sociale et réalisation de la personne. Paris: Dunod.
  95. Wiley, N. (1994). The Semiotic self. Cambridge: Polity Press.
  96. Zavalloni, M., Louis-Guérin, C. (1984). Identité sociale et conscience: introduction à l’ego-écologie. Montréal: P.U.M.
  97. Zéroulou, Z. (1988). La réussite scolaire des enfants d’immigrés. L’apport d’une approche en termes de mobilisation. Revue Française de Sociologie, 29, 447–470.