Treść głównego artykułu

Abstrakt

Poszukiwanie profesjonalnej pomocy jest determinowane dwoma sytuacjami, niezależnie od problemu, który dotyka człowieka. Jest to sytuacja, w której człowiek nie może poradzić sobie z tym, co go spotkało (a więc doświadcza niezaradności), oraz taka, gdy odkrywa, że potrzebuje wsparcia innej osoby, bo dalej nie jest w stanie działać sam (lub jego działania nie przynoszą efektu). Autorka tekstu przyglądała się zagadnieniu niezaradności i niesamodzielności, będącymi kluczowymi problemami poradnictwa, rozważając je w kontekście prowadzonych przez siebie badań biograficznych w obszarze współuzależnienia. Analizując wywiady z matkami narkomanów, starała się pokazać, że ocena strategii zaradczych klientów poradnictwa nie jest jednoznaczna, zależna jest od kontekstu społecznego, w którym się dokonuje, oraz od osobistych, subiektywnych uwarunkowań, determinowanych przez biografie badanych osób. Stąd osoby potrzebujące pomocy, oceniane jako niezaradne i/lub niesamodzielne, w rzeczywistości mogą być osobami zaradnymi o dużej aktywności, ale ich postawy i zachowania nie zawsze są zgodne ze społecznymi oczekiwaniami dyktowanymi przez mainstream. Chcąc pokazać tę niejednoznaczność, autorka w niektórych fragmentach tekstu zapisuje je jako (nie)zaradność i (nie)samodzielność, sugerując jednocześnie potrzebę głębszej refleksji na ten temat.

Słowa kluczowe

zaradność – niezaradność współuzależnienie samodzielność – niesamodzielność trajektoria współuzależnienia rekonstrukcja tożsamości

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Becker H.S. (2009) Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, przeł. O. Siara, Warszawa, Wyd. Nauk. PWN.
  2. Bourdieu P. (2005) Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar.
  3. Brach-Czaina J. (2006) Szczeliny istnienia, Kraków, Wydawnictwo eFKa.
  4. Giddens A. (2010) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. Irena Szulżycka, Warszawa,, Wyd. Nauk. PWN.
  5. Jacyno M. (2007) Kultura indywidualizmu, Warszawa, Wyd. Nauk. PWN.
  6. Kosińska-Dec K. (1992) Wybrane teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad stresem i radzeniem sobie i zdrowiem, „Nowiny Psychologiczne”, nr 4.
  7. Kwiecińska-Zdrenka M. (2005) Bezradność w ujęciu socjologii i psychologii, [w:] Z. Gajdzica, M. Rembierz (red.), Bezradność interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  8. Lèvinas E. (2000) Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczyński, Warszawa, Wyd. Aletheia.
  9. Merton R. (2002) Teoria socjologiczna i struktura społeczna, przeł. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  10. Rakowski T. (2009) Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego, Gdańsk, Wyd. słowo/obraz terytoria.
  11. Schütze F. (1997) Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne”, 1 (144).
  12. Teusz G. (2002) Koncepcja krytycznych wydarzeń życiowych na tle transakcyjnej teorii stresu R.S. Lazarusa, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, 2 (18).
  13. Trębińska-Szumigraj E. (2007) Współuzależnienie – dekonstrukcja i rekonstrukcja tożsamości matki, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 238.
  14. Trębińska-Szumigraj E. (2008) Zaradność, radzenie sobie [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.) T. 7: V–Ż., Warszawa, Wydaw. Akademickie „Żak”.
  15. Trębińska-Szumigraj E. (2010) Współuzależnienie matek narkomanów, Gdańsk, GWP.