Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł zwraca uwagę na ważne aspekty życia społecznego, jakimi są strata prokreacyjna i stan psychiczny kobiet doświadczających poronienia. Można wykazać, że poronienie może być rozumiane, nie tylko jako przedwczesne zakończenie ciąży, ale jako utrata dziecka nienarodzonego, w związku z czym naturalnym procesem po jego stracie jest żałoba. W artykule omówiony został model adaptacji do straty prokreacyjnej Izabeli Barton–Smoczyńskiej. Na podstawie założeń poradnictwa w żałobie (grief counseling) J. Williama Wordena uwypuklona została rola doradców, którzy wspierają kobiety po stracie prokreacyjnej. W artykule pokazane zostało, że głównymi zadaniami realizowanymi przez doradców w tego rodzaju poradnictwie jest pomoc w wyrażaniu emocji związanych ze stratą oraz towarzyszenie kobiecie i jej rodzinie w procesie akceptacji poronienia.

Słowa kluczowe

poradnictwo w żałobie poronienie strata prokreacyjna wsparcie żałoba

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Alexander, H. (2013). Doświadczenie żałoby (K. Wierzchosławska & P. Wierzchosławski, Trans.) W drodze. (Original work Experiences of bereavement published 2002).
  2. Barton-Smoczyńska, I. (2015). O dziecku, które odwróciło się na pięcie [About a child who turned on his heel] (2nd ed.). Edycja Świętego Pawła.
  3. Cruz Amorim, R., & Costa, L.A.F. (2020). Choroba i hospitalizacja. Kilka myśli o poradnictwi erodzinnym jako trosce/ Illness and hospitalization: Reflections on family counselling as care. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy. 9, 277-287, 553-562. https://doi.org/10.34862/sp.2020.18
  4. Chojnacka, A. (2020). Doświadczenie straty prokreacyjnej – analiza treści wybranych stron internetowych [Experience of reproductive loss – analysis of the content of selected websites]. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 5(4), s. 162-169.
  5. Czerkawska, A. (2012). O transgresji w edukacji dorosłych i poradnictwie [About transgression in adult education and counselling]. Edukacja Dorosłych, 2(67), 93-109. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-3cbc90d7-5b67-4776-a937-72ad7ef1a872
  6. Devine, M. (2021). Cierpisz? Masz do tego prawo. Doświadczenie żałoby w kulturze, która jej nie rozumie (K. Środa, Trans.) Wydawnictwo Linia. (Original work It’s ok that you’re not ok: Meeting grief and loss in a culture that doesn’t understand published 2018).
  7. Di Fabio, A. (2014). Poradnictwo kariery i psychologia pozytywna w XXI wieku. Nowe konstrukty i sposoby oceny skuteczności działań doradczych/ Career counselling and positive psychology in the 21st century: New constructs and measures for evaluating the effectiveness of intervention Studia Poradoznawcze/ Journal of Counsellogy. 13-40, 193-213. https://doi.org/10.34862/sp.2014.1
  8. Dodziuk, A. (2001). Żal po stracie, czyli o przeżywaniu żałoby [Regret after the loss: on experiencing mourning]. Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
  9. Dolińska, G. (1980). Poradnictwo psychologiczne dla pacjentek oddziałów ginekologicznych [Psychological counselling for patients of gynecological wards]. In A. Kargulowa & M. Jędrzejczak (Ed.), Rola poradnictwa i doradztwa w optymalizowaniu rozwoju osobowości i podnoszeniu kultury pedagogicznej społeczeństwa [Role of counselling and guidance in optimizing personality development and raising educational culture of the society]. Materiały Ogólnopolskiego Seminarium Naukowego we Wrocławiu 26-28 listopada 1979 r. (pp. 109-126). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  10. Drabik-Podgórna, V. (2010). Tranzycja jako nowa kategoria biograficzna we współczesnym poradnictwie [Transition as a new biographical category in contemporary counselling]. Edukacja Dorosłych, 1(62), 91-104. http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-0db4850d-c66b-4335-bb44-131340df6878
  11. Dreżewska, J., & Sitarska, E. (2016). Patologiczne przeżywanie żałoby przez osoby o osobowości zależnej. Studium przypadków [Pathological mourning by dependent persons. Case study]. In R. Kleszcz-Szczyrba & A. Gałuszka (Ed.), Utrata i żałoba. Teoria i praktyka [Loss and mourning. Theory and practice] (pp. 124-132). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  12. Frost, J., Bradley, H., Levitas, R., Smith, L., & Garcia, J. (2007). The loss of possibility: Scientisation of death and the special case of early miscarriage. Sociology of Health & Illness, 29(7), 1003-1022. https://doi.org/10.1111/j.1467-9566.2007.01019.x
  13. Guzewicz, M. (2014). Psychologiczne i społeczne konsekwencje utraty dziecka w wyniku poronienia [Psychological and social consequences of losing a child as a result of a miscarriage]. Civitas et Lex, 1(1), 16-27.
  14. Guzowski, A., Krajewska-Kułak, E., & Bejda, G. (Ed.). (2016). Kultura śmierci, kultura umierania. T.I [Culture of death, culture of dying. Vol. 1]. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Wydział Nauk o Zdrowiu.
  15. Harris, D.L., & Winokuer, H.R. (2021). Principles and Practice of Grief Counseling. Springer.
  16. Herman, J. (2020). Trauma. Od przemocy domowej do terroru politycznego (M. Reimann, Trans.). Wydawnictwo Czarna Owca. (Original work Trauma and recovery: From domestic abuse to political terror published 1994).
  17. James, R., & Gilliland, B. (2005). Strategie interwencji kryzysowej. Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię (A. Bidziński, Trans.). Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. (Original work Crisis intervention strategies published 1993).
  18. Jarosiewicz, H. (2010). Kryzys wartości a czynniki potencjału człowieka w rozwoju psychologicznym [The crisis of values and the factors of human potential in psychological development]. In H. Skłodowski (Ed.), Człowiek w kryzysie – psychospołeczne aspekty kryzysu [Man in crisis – psychosocial aspects of the crisis] (pp. 43-60). Wydawnictwo Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi.
  19. Kargulowa, A. (2007). O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu. Podręcznik akademicki [On the theory and practice of counselling. Types of counselling discourse. Academic textbook.] Wydawnictwo Naukowe PWN.
  20. Kargulowa, A. (2016). Kilka uwag o poradnictwie (Some comments on Counseling). Edukacja Dorosłych (Adult Education), 1, p.p. 135–150.
  21. Keirse, M. (2004). Smutek, strata, żałoba. Jak sobie z nimi radzić? Jak pomóc innym? (M. Wężowska, Trans.). Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne. (Original work Helpen bij verlies en verdriet: een gids voor het gezin en de hulpverlener published 1996).
  22. Keirse, M. (2005). Piętno smutku. Słowa otuchy dla tych, którzy cierpią (O. De Smet-Rutecka, Trans.). Polskie Towarzystwo Encyklopedyczne. (Original work Vingerafdruk vanverdriet: woorden van bemoediging published 2000).
  23. Kleszcz-Szczyrba, R. (2016a). Czy każdej stracie „potrzebna jest” żałoba i czy każdej żałobie „potrzebna jest” terapia? [Does every loss “need” mourning, and does every mourning “need” therapy?]. In R. Kleszcz-Szczyrba & A. Gałuszka (Ed.), Utrata i żałoba. Teoria i praktyka [Loss and mourning. Theory and practice] (pp. 111-121). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  24. Kleszcz-Szczyrba, R. (2016b). Radzenie sobie ze stratami prokreacyjnymi i prenatalnymi jako wyzwanie naszych czasów [Dealing with reproductive and prenatal losses as a challenge of our times]. In R. Kleszcz-Szczyrba & A. Gałuszka (Ed.), Utrata i żałoba. Teoria i praktyka [Loss and mourning. Theory and practice] (pp. 145-154). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  25. Kornas-Biela, D. (2003). Psychodynamiczny nurt w psychologii prenatalnej. Wybrane problemy z obszaru prokreacji [Psychodynamic trend in prenatal psychology: Selected problems in the area of procreation]. Przegląd Psychologiczny, 46(2), 179-196. https://www.kul.pl/files/714/media/2.46.2003.art.3.pdf..pdf
  26. Kornas-Biela, D. (2020). Ocena opieki perinatalnej jako przedmiot badań kobiet po poronieniu [Assessment of perinatal care as a subject of research in women after miscarriage]. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 3, 334-352. https://doi.org/10.34766/fetr.v43i3.309
  27. Kubacka-Jasiecka, D. (2005). Interwencja kryzysowa [Crisis intervention]. In H. Sęk (Red.), Psychologa kliniczna. T. 2 [Clinical psychologist. T.2] (pp. 244-272). Wydawnictwo Naukowe PWN.
  28. Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych [Crisis intervention. Help in psychological crises]. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
  29. Kwaśniewska, J., Kuczmierowska, J., & Dobroszyńska, A. (2015). Nadzieja na nowe życie. Poradnik dla marzących o dziecku [Hope for a new life. A guide for those who dream about a child]. Wydawnictwo Znak.
  30. Layne, L. (1997). Breaking the Silence: An Agenda for a Feminist Discourse of Pregnancy Loss. Feminist Studies, 23(2), 289-315. https://doi.org/10.2307/3178398
  31. Majewska, J. (2016). Wczesne poronienie z perspektywy kobiety [Early miscarriage from the perspective of a woman]. In R. Kleszcz-Szczyrba & A. Gałuszka (Ed.), Utrata i żałoba. Teoria i praktyka [Loss and mourning. Theory and practice] (pp. 155-164). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  32. Malewski, Z. (2008). Poronienie samoistne [Spontaneous miscarriage]. In Z. Słomko (Ed.), Ginekologia T.1 [Gynecology T.1] (pp. 586-588). Wydawnictwo PZWL.
  33. Minta, J. (2014). Oblicza współczesnych karier w perspektywie poradoznawczej [Faces of current careers from the perspective of counselling studies]. Dyskursy Młodych Andragogów, 15, 113-127. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-32322347-ce55-442f-8181-b09cd7cd34e6
  34. Najwyższa Izba Kontroli. (2020). Informacja o wynikach kontroli. Opieka nad pacjentkami w przypadku poronień i martwych urodzeń (46/2020/P/20/063/LKI) [Information on the inspection results. Care for patients in the case of miscarriages and stillbirths].
  35. Napiórkowska-Orkisz, M., & Olszewska, J. (2017). Rola personelu medycznego we wsparciu psychicznym kobiety i jej rodziny po przebytym poronieniu [The role of medical personnel in the psychological support of a woman and her family after a miscarriage]. Pielęgniarstwo Polskie, 3(65), 529-536. http://dx.doi.org/10.20883/pielpol.2017.72
  36. Parkes, C.M. (1980). Bereavement counselling: Does it work? British Medical Journal, 281(6232), 3-6. https://doi.org/10.1136/bmj.281.6232.3
  37. Parosło, K. (2020). Życie ze stratą. Pomoc dla rodziców po odejściu dzieci nienarodzonych [Living with a loss. Help for parents after the departure of unborn children]. Wydawnictwo WAM.
  38. Prażmowska, B., Puto, G., Kowal, E., & Gierat, B. (2009). Niespełnione macierzyństwo [Unfulfilled motherhood]. Ginekologia Praktyczna, 4(17), 53-56.
  39. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. W sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej [Regulation of the Minister of Health of 16 August 2018 on the organisational standard of perinatal care]. (2018). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001756/O/D20181756.pdf
  40. Sanders, C.M. (2001). Jak przeżyć stratę dziecka (E. Knoll, Trans). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. (Original work Surviving grief... and learning to live again published 1992).
  41. Schutze, F., & Riemann, G. (2012). ‘Trajektoria’ jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych [‘Trajectory’ as the basic theoretical concept in the analysis of suffering and disorderly social processes] (Z. Bokszański & A. Piotrowski, Trans.).. In K. Kaźmierska (Red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów [Biographical method in sociology. An anthology of texts] (s. 389–414). Zakład Wydawniczy Nomos. (Original work published 1992).
  42. Siarkiewicz, E. (2010). Poradnictwo performatywne i inne formy pomocy w zdarzeniach krytycznych i doświadczeniach granicznych. [Performative counselling and other forms of assistance in critical events and boundary experiences] In M. Olejarz (Ed.), Dyskursy młodych andragogów (pp. 167-183). Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
  43. Sikora, K. (2014). Reakcja kobiet po stracie ciąży oraz zachowanie partnera [The reaction of women after the loss of pregnancy and the behaviour of the partner]. Ginekologia i Położnictwo, 3, 40-55.
  44. Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży – z późniejszymi zmianami (Dz.U.1993.17.78) [The Family Planning, Human Embryo Protection and Conditions of Permissibility of Abortion Act of 7 January 1993]
  45. Wojtasik, B. (2009). Sytuacja poradnicza – Między rytuałem interakcyjnym a prawdziwym spotkaniem [Counseling situation – between an interactive ritual and a real encounter]. In A. Kargulowa (Ed.), Poradoznawstwo – Kontynuacja dyskursu [Counselling – Discourse continuation] (pp. 199-218). Wydawnictwo Naukowe PWN.
  46. Wojtasik, B. (2011). Podstawy poradnictwa kariery [Basics of career counselling]. Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
  47. Worden, J.W. (2009). Grief Counseling and Grief Therapy, Fourth Edition: A Handbook for the Mental Health Practitioner. Springer.
  48. Zdankiewicz-Śmigała, E., & Przybylska, M. (2002). Trauma. Proces. Diagnoza. Mechanizmy psychoneurofizjologiczne. [Trauma. Process. Diagnosis. Psychoneurophysiological mechanisms] Wydawnictwo Instytut Psychologii PAN.
  49. Zisook, S., & Shear, K. (2009). Grief and bereavement: What psychiatrists need to know. World psychiatry. Official journal of the World Psychiatric Association, 8(2), s. 67-74. https://doi.org/10.1002/j.2051-5545.2009.tb00217.x