Treść głównego artykułu
Abstrakt
Działania w zakresie pracy socjalnej zaprojektowane są w taki sposób, by pomagać, wspierać, opiekować się, integrować i aktywizować osoby nieradzące sobie z różnego rodzaju problemami i wykluczeniem społecznym. Idealizm celów brzmieć może jak bajka o dobrej, bogatej, opiekuńczej Europie, która odrzuca z zasady neoliberalny język kapitalizmu, by włączać na powrót do społeczeństwa tych, którzy mają mniejsze kapitały (ekonomiczny, społeczny, kulturowy itd.). Czy coś jednak nie kryje się za postulatami instytucjonalno-redystrybucyjnego modelu polityki społecznej? Jak odczytywać działania państwowych instytucji pomocowych? Wokół jakich wartości zbudowana jest polska praca socjalna – jako kierunek kształcenia, dyscyplina akademicka, ale też praktyka pomocy? Są to pytania budowanego projektu krytycznej teorii pracy socjalnej, odnoszącego się przede wszystkim do założeń pedagogiki krytycznej.
Słowa kluczowe
praca socjalna
pedagogika krytyczna
modele polityki społecznej
instytucje pomocy społecznej
opresyjność działań pomocowych
Szczegóły artykułu
Copyright (c) 2015 Studia Poradoznawcze
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Poradoznawcze” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Poradoznawcze”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Orotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Jak cytować
Kola, A. (1). Po-mocowe czy prze-mocowe? Krytycznie o założeniach pracy socjalnej. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 4, 64-82. https://doi.org/10.34862/sp.2015.4
Referencje
-
Adams, R., Dominelli, L., Payne, M. (2002). Critical Perspectives in Social Work. New York: Palgrave/MacMillan.
Adams, R., Dominelli, L., Payne, M. (2005). Social Work Futures. Crossing Boundaries, Transforming Practice. New York: Palgrave/MacMillan.
Arendt, H. (1998). Eichmann w Jerozolimie: rzecz o banalności zła (2nd ed.), tłum. A. Szostkiewicz. Kraków: Znak.
Bobako, M. (2010). Konstruowanie odmienności klasowej jako urasowienie. Przypadek polski po 1989 roku. W: P. Żuk (red.), Podziały klasowe i nierówności społeczne. Refleksje socjologiczne realnego kapitalizmu w Polsce (s. 165-177). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Bourdieu, P., Passeron, J.C. (1990). Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania. Tłum. E. Neyman. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Braveman, L. (2003). Feminizm i terapia rodzin: przyjaciele czy wrogowie. W: L. Braveman (red.), Podstawy feministycznej terapii rodzin, tłum. Anna Tanalska–Dulęba. Gdańsk: GWP.
Brągiel, J., Kurcz, A. (2002). Pracownik socjalny. Wybrane problemy zawodu w okresie transformacji społecznej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Buchowski, M. (2006). The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother. Anthropological Quarterly, 3, 463-482.
Chrabonszczewski, M. (2012). Prywatność. Teoria i praktyka. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra.
Czechowska-Bieluga, M. (2014). Poziom zadowolenia z życia pracowników socjalnych a płeć. W: A. Kotlarska-Michalska (red.), Kobiety w pracy socjalnej (s. 313-355). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Dominelli, L. (2004). Social Work: Theory and Practice for a Changing Profession. Cambridge: Polity Press.
Dominelli, L. (2002). Anti-Oppressive Social Work Theory and Practice. London: Palgrave.
Dominelli, L. (1998). Anti-Oppressive Practice in Context. W: R. Adams, L. Dominelli, M. Payne (red.), Social Work: Themes, Issues and Critical Debates. London: MacMillan.
Dominelli, L., Thomas Bernard, W. (red.) (2003). Broadening Horizons: International Exchanges in Social Work. Aldershot: Ashgate.
Dopierała, R. (2013). Prywatność w perspektywie zmiany społecznej. Kraków: NOMOS.
Dunn, E. (2008). Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji rynku pracy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Firlit-Fesnak, G., Szylko-Skoczny, M. (red.). (2008). Polityka społeczna. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fook, J. (2012). Social Work: A Critical Approach to Practice. London: SAGE.
Foucault, M. (1995). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, tłum. A. Sheridan. New York: Vintage Books.
Foucault, M. (1998). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant. Warszawa: Aletheia.
Frysztacki, K. (2014). Problemat kobiecy w pracy socjalnej: czynniki na rzecz analizy i argumenty na rzecz interpretacji. W: A. Kotlarska-Michalska (red.), Kobiety w pracy socjalnej (s. 235-244). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Gabryszak, R., Magierek, D. (red.). (2009). Wprowadzenie do polityki społecznej. Warszawa: Difin SA.
Golczyńska-Grondas, A. (2002). Postawy przedstawicieli służb społecznych. Szanse i ograniczenia w działaniach przeciw biedzie. W: E. Tarkowska (red.), Przeciw biedzie: programy, pomysły, inicjatywy (s. 151-163). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Hooks, B. (1984). Feminist Theory: From Margin to Center. Cambridge, MA: South End Press.
Kola, A.M. (2014). Upokorzenie (w) pracy socjalnej (na przykładzie ageizmu i przemocy wobec osób starszych). Parezja, 2, 38-54.
Kola, A.M. (2015a). Etyka (nie)prywatności w pracy socjalnej (w druku).
Kola, A.M. (2015b). Odkryć ukryte… Praca socjalna w Polsce z perspektywy women’s/gender/ feminist studies. AVANT, 1, 136-153.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483.
Kopaliński, W. (1988). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Księżopolski, M. (2008). Polityka społeczna w różnych krajach i modele polityki społecznej. W: G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny (red.). Polityka społeczna. Podręcznik akademicki (s. 143-161). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lavalette, M., Pratt, A. (red.). (2010). Polityka społeczna. Teorie, pojęcia, problemy. Warszawa: Difin SA.
Mendel, M., Skrzypczak, B. (2013). Słowo od redaktorów. Praca socjalna jako zmienianie rzeczywistości przez edukację. W: M. Mendel, B. Skrzypczak (red.), Praca socjalna jako edukacja ku zmianie. Od edukacji do polityki (s. 7-10). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Napierała, K. (2014). Kobieta pracownik socjalny. Blaski i cienie zawodu. W: A. Kotlarska-Michalska (red.), Kobiety w pracy socjalnej (s. 337-363). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Nussbaum, M. (2006). Hiding from Humanity: Disgust, Shame, and the Law. Princeton: Princeton University Press.
Ostrowicka, H. (2015). Przemyśleć z Michelem Foucaultem edukacyjne dyskursy o młodzieży. Depozytyw i urządzanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS.
Payne, M. (1997). Modern social work theory (2nd ed.). Chicago, Illinois: Lyceum Books.
Payne, M. (2008). What is Professional Social Work? Bristol: Policy Press.
Phillips, J. (2009). Troska. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Piechowiak, M. (2009). Co osobie po prywatności? W: B. Chyrowicz (red.), Prywatność w dobie globalizacji (s. 33-69), Lublin: TN KUL.
Polman, L. (2011). Karawana kryzysu. Za kulisami przemysłu pomocy humanitarnej. Wołowiec: Czarne.
Slovenko, K. (2009). Antydyskryminacyjna i antyopresyjna praktyka pomocy pracy socjalnej. Praca Socjalna, 6, 35-46.
Sojak, R. (2007). Przestrzenie przymusu – wprowadzenie. W: R. Sojak (red.), Szara strefa przemocy – szara strefa transformacji?: przestrzenie przymusu (s. 7-18). Toruń: Wydawnictwo UMK.
Starego, K. (2012). „Ludzie-truskawki” i „niepomagalni” – wizerunek biednych w dyskursie prasowym tygodnika Polityka. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2, 37-62.
Starego, K. (2013a). Biedny jako Inny – orientalizacja i dehumanizacja biednych w procesie dyskursywnego konstruowania reprezentacji codzienności. Rocznik Pedagogiczny, 36, 222-242.
Starego, K. (2013b). Wymiary polityczności pracy socjalnej. W: M. Mendel, B. Skrzypczak (red.), Praca socjalna jako edukacja ku zmianie. Od edukacji do polityki (s. 81-99). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL.
Supińska, J. (2008). Wartości i zasady polityki społecznej. W: G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny (red.), Polityka społeczna. Podręcznik akademicki (s. 71-80). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szmagalski, J. (2003). Teorie antydykryminacyjnej pracy socjalnej w erze globalizacji. W: K. Marzec-Holka (red.). Pomoc społeczna, praca socjalna – teoria i praktyka (s. 117-127). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej (Dz. U. 2004, Nr 64, poz. 593 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2005, Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2003 nr 228 poz. 2255 z późn. zm.).
Wawrzyniak, J. (2008). Dom i rodzina jako środowisko przemocy. Przegląd wyników badań w wybranych krajach Europy. W: R. Szczepanik, J. Wawrzyniak (red.), Różne spojrzenia na przemoc (s. 33-46). Łódź: Wydawnictwo WSHE.
Wódz K., Klimczak-Ziółek J. 2014. Feministyczna perspektywa (w) pracy socjalnej. W: A. Kotlarska-Michalska (red.), Kobiety w pracy socjalnej (s. 445-460). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Wróbel, S. (2007). Przemoc. Podmiot. Emancypacja. W: R. Sojak (red.), Szara strefa przemocy – szara strefa transformacji?: przestrzenie przymusu (s. 19-31). Toruń: Wydawnictwo UMK.
Zaorski-Sikora, Ł. (2008). Drogi zła. W: R. Szczepanik, J. Wawrzyniak (red.), Różne spojrzenia na przemoc (s. 17-32). Łódź: Wydawnictwo WSHE.
Zierkiewicz, E. (2009). Feministyczna krytyka poradnictwa. W: A. Kargulowa (red.), Poradoznawstwo – kontynuacja dyskursu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zybertowicz, A. (1995). Przemoc i poznanie: studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Retrieved 23 August 2014 from: http://bip.ms.gov.pl/pl/prawa-czlowieka/europejski-trybunal-praw-czlowieka/tekst-europejskiej-konwencji-praw-czlowieka-i-podstawowych-wolnosci-wraz-z-protokolami-dodatkowymi/.
Garbacz, J. (2015). Wstrząsająca historia wrocławianki. Zabrali jej dzieci, bo… była za gruba!. Retrieved 30 October 2015, from http://www.tuwroclaw.com/wiadomosci,wstrzasajaca-historia-wroclawianki-zabrali-jej-dzieci-bo-byla-za-gruba-,wia5-3266-24318.html.
Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej. Retrieved 23 August 2014 from: http://oide.sejm.gov.pl/oide/?option=com_content&view=article&id=14428&Itemid=422.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Retrieved 23 August 2014 from: http://bip.ms.gov.pl/pl/prawa-czlowieka/onz-i-prawa-czlowieka/konwencje/miedzynarodowy-pakt-praw-obywatelskich-i-politycznych/.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Retrieved 23 August 2014 from: http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Retrieved 23 August 2014 from: http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf.
Raport dotyczący funkcjonowania pomocy społecznej w Polsce. Retrieved 30 October 2015 from: http://www.mpips.gov.pl/pomoc-spoleczna/raporty-i-statystyki/statystyki-pomocy-spolecznej/