Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł prezentuje przemiany polskiego poradnictwa zawodowego dla młodzieży od okresu międzywojennego do czasów współczesnych. Autorka zaprezentowała w nim modele i koncepcje poradnictwa zawodowego zmieniające się wraz z przemianami społecznymi, gospodarczymi i politycznymi w Polsce. Szczególną uwagę zwróciła na te elementy, które stanowiąc rdzeń wcześniejszych teoretycznych koncepcji i praktycznych podejść, przetrwały do czasów obecnych i stanowią dziś ważną podbudowę nowych modeli poradnictwa zawodowego. W artykule ukazano także sprawy problematyczne, które na różnych etapach rozwoju i funkcjonowania poradnictwa zawodowego uniemożliwiały jego pełne wykorzystanie w procesie wspierania rozwoju zawodowego młodego człowieka i podejmowanych przez niego decyzji edukacyjno-zawodowych. Wiele tych samych problemów daje się także zauważyć dzisiaj. Wyłaniają się również trudności nowe, które wpływają negatywnie na efektywność przygotowania młodzieży do wyboru zawodu i satysfakcjonującego funkcjonowania na współczesnym, trudnym i wymagającym rynku pracy.

Słowa kluczowe

Modele poradnictwa zawodowego przemiany poradnictwa zawodowego poradnictwo w konstruowaniu kariery i życia poradnictwo zawodowe dla młodzieży

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Adams, J. (1962). Problems in counseling: a case study approach. New York: The Macmillan Company.
  2. Bańka, A. (2007). Psychologiczne doradztwo karier. Poznań: Wydawnictwo Print-B.
  3. Bańka, A. (2016). Proaktywność i decyzyjność. Nowe miary adaptacji twórczej do rozmytej rzeczywistości rynku pracy. In V. Drabik–Podgórna & M. Podgórny (Eds.), Zawód czy kompetencje? Wymagania rynku pracy a wspieranie rozwoju kariery (pp. 13–55). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  4. Bańka, A., & Trzeciak, W. (2017). Rozwój myśli i profesjonalizacji poradnictwa zawodowego. Tropy, Dokonania, Perspektywy. Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
  5. Baraniak, B. (2009). Metody badania pracy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
  6. Budkiewicz, J. & Kączkowska J. (1987). Z dziejów psychologii stosowanej w Polsce do roku 1957 ze szczególnym uwzględnieniem poradnictwa zawodowego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  7. Dawid, J. W. (1911). Inteligencja, wola i zdolności do pracy. Warszawa: Wyd. „Społeczeństwa”.
  8. Di Fabio, A. (2014). Career counselling and positive psychology in the 21st century: New constructs and measures for evaluating the effectiveness of intervention. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 3, 193–213. https://doi.org/10.34862/sp.2014.1
  9. Duarte, M. E. (2014). Life-designing: Objectives, processes, instruments. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 3, 214-230. https://doi.org/10.34862/sp.2014.2
  10. Ertle, Ch. (1971). Erziehungsberatung. Aufbau. Mitterarbeiter. Beratungsgeschehen. Stuttgard: Klett.
  11. Guichard, J. (2016). Life- and working-design interventions for constructing a sustainable human(e) world. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 5, 179-190. https://doi.org/10.34862/sp.2016.1
  12. Herr, E. L., & Cramer S. H. (2001). Planowanie kariery zawodowej [Career guidance and counseling through the life span: systematic approaches] (tłum. E. Nowowiejska-Kubów). Warszawa: Krajowy Urząd Pracy.
  13. Horoszowska, B. (1966). Problemy poradnictwa zawodowego w szkole. In L. Wołoszynowa (Ed.), Materiały do nauczania psychologii, Seria II, vol. 1. (pp. 289–320). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  14. Janiszowska, I. (1971). Zagadnienia orientacji i selekcji szkolnej. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
  15. Jaskulska, A. (2015). Poradnictwo edukacyjno–zawodowe w poradni psychologiczno–pedagogicznej. Pomaganie z pasją. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
  16. Joteyko, J. (1918). Odbudowa szkoły polskiej. Dwa odczyty wygłoszone w Uniwersytecie Ludowym im. Adama Mickiewicza w Paryżu, dnia 16 grudnia 1917 i 13 stycznia 1918 r. Paryż: Wydawnictwo Polskiej Ligi Nauczania.
  17. Joteyko, J. (1926). Jedność szkolnictwa ze stanowiska psychologii i potrzeb społecznych. Warszawa: Wyd. Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych.
  18. Kargulowa, A. (1979). Praca poradni wychowawczo – zawodowej. Model empiryczny i różnicowanie się funkcji. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.
  19. Kargulowa, A. (2010). Zmiany w polskim poradnictwie [Changes in counselling in Poland]. Edukacja Dorosłych, (1), 9–26.
  20. Lenart, J. (2013). Orientacja i poradnictwo zawodowe w Polsce w latach 1944 – 1989. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
  21. Manterys, A., & Mucha, J. (2009). Nowe perspektywy teorii socjologicznej. Punkt widzenia 2009. In A. Manterys & J. Mucha (Ed.), Nowe perspektywy teorii i socjologicznej [New perspectives of sociological theory: The 2009 point of view] (pp. vii–xxvii). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
  22. Ministry of Family and Social Policy. (2016). Informacja o realizacji usługi poradnictwo zawodowe w urzędach pracy w 2015 roku [Information on career counselling service in job centres in 2015]. Retrieved 09.10.2020 from https://psz.praca.gov.pl/documents/10828/3919346/2015%20Raport%20poradnictwo%20zawodowe.pdf
  23. Ministry of Family and Social Policy. (2019). Informacja o realizacji usługi poradnictwo zawodowe w urzędach pracy w 2018 roku [Information on career counselling service in job centres in 2018]. Warszawa: Ministry of Family and Social Policy. Retrieved from https://psz.praca.gov.pl/-/9970140-raport-za-2018-poradnictwo-zawodowe
  24. Paszkowska-Rogacz, A. (2017). Rozwojowe tło poradnictwa dla dzieci i młodzieży. In R. Gerlach & R. Tomaszewska-Lipiec (Eds.), Wokół podstawowych zagadnień pedagogiki pracy (s. 240–263). Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
  25. Patton, W., & McMahon, M. (2006). Career Development and Systems Theory: Connecting Theory and Practice. Rotterdam: Sense Publishers.
  26. Podwójcic, K. (2015). Diagnoza stanu doradztwa edukacyjno-zawodowego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych w relacjach dyrektorów szkół i osób realizujących doradztwo. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych. Retrieved from http://produkty.ibe.edu.pl/docs/raporty/ibe-ee-raport-diagnoza-stanu-doradztwa.pdf
  27. Rachalska, W. (1987). Problemy orientacji zawodowej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  28. Rehfuss, M. C. (2009). The future career autobiography: A narrative measure of career intervention effectiveness. The Career Development Quarterly, 58(1), 82–90. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2009.tb00177.x
  29. Savickas, M. L. (2005). Career Construction Theory and Practice. In R. W. Lent & S. D. Brown (Eds.), Career development and counseling: Putting theory and research to work. (pp. 147–183). Hoboken, New York: Wiley.
  30. Savickas, M. L. (2011). Carrer counseling. Washington: American Psychological Association.
  31. Słyszowa, S., & Smoleńska, J. (1981). Orientacja szkolna i zawodowa, Warszawa: Instytut Badań Pedagogicznych.
  32. Spętana, J. (2015). Maria Eduarda Duarte: Life designing and counselling: searching career construction. On searching for knowledge, meaning and essence of life as elements of varied dimensions of counselling, UNESCO Chair of Lifelong Guidance and Counselling, Institute of Pedagogy, University of Wroclaw, May 19-20, 2015. Studia Poradoznawcze/Journal of Counsellogy, 4, 329-333. https://doi.org/10.34862/sp.2015.10
  33. Suchodolski, B. (1972). Wybór zawodu. In A. Jawłowska (Ed.), Wybór zawodu (pp. 5–21). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  34. Suchodolski, B. (1974). Oświata i człowiek przyszłości. Warszawa: Książka i Wiedza.
  35. Suchy, S. (1980). Kształcenie ustawiczne a poradnictwo wychowawczo-zawodowe dla dorosłych. In W. Brejnak (Ed.), Poradnictwo wychowawczo-zawodowe (pp. 321–325). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
  36. Szajek, S. (1979). Orientacja i poradnictwo zawodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  37. Szyc, A. (1899). Rozwój pojęciowy dziecka w okresie 6- 12 lat. Warszawa: Wyd. Skład Główny w Księgarni Wendego i Spółki.
  38. Szyc, A. (1901). O zadaniach i metodach psychologii dziecka. Lwów: Związkowa Drukarnia we Lwowie.
  39. Wołk, Z. (2017). Poradnictwo zawodowe i doradztwo karier. In R. Gerlach & R. Tomaszewska-Lipiec (Eds.), Wokół podstawowych zagadnień pedagogiki pracy (pp. 212–239). Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
  40. Ziemska, M. (1971). Poradnictwo rodzinne a wychowawcze dla rodziców. Kwartalnik Pedagogiczny, (4), 203–215