Treść głównego artykułu
Abstrakt
Artykuł omawia transnacjonalizm i transnarodowe migracje zarobkowe jako nowy kontekst rozwoju poradnictwa zawodowego. Zakłada się, że kultury prefiksów stanowią obecnie najważniejszy globalizacyjny kontekst ewolucji transnarodowego poradnictwa zawodowego w Polsce i w Unii Europejskiej. Idea międzynarodowej mobilności pracy była przez długi czas w UE źródłem optymizmu odnośnie do jej celów pomyślnego rozwoju, jak i konsolidacji politycznej. Meandry wdrażania w życie ideologii TPZ z czasem ewoluowały zarówno w pozytywnym kierunku, jak i w kierunku rozwiązań kontrproduktywnych. Przykładem tendencji pierwszego rodzaju jest opracowanie europejskiego programu studiów podyplomowych TPZ. Z kolei przykładem ewolucji tendencji negatywnych jest rozwój geopolityki poradnictwa zawodowego w kontekście kultury prefiksów i międzynarodowej konkurencji na rynkach pracy. W artykule omawiane są też polskie nadzieje i niepokoje związane z TPZ w perspektywie takich zagadnień, jak poświadczanie kwalifikacji migrantów czy Brain-Drain i Brain-Gain.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Referencje
- Adler, N.J. (2002). International dimensions of organizational behavior. Belmont, CA: Wadsworth.
- Apparudai, A. (1996). Modernity at Large: Cultural Dimensions of Globalization. Minneapolis: University of Minnesota Press.
- Archaikas, A. (2016). National and Post-National Discourses and the Construction of Linguistic Identities By Students of Albanian Origin in Greece. Multingua: Journal of CrossCultural and Interlanguage Communication, 35(1), s. 57–83.
- Bańka, A. (1996). Patologia moralna profesjonalizmu jako przyczyna i konsekwencja bezrobocia, [w:] A. Grochowska, A. Jakubik, I. Marcysiak, S. Siek, A. Strzałecki, J. Terelak
- (red.), Studia z Psychologii Vol. 7, Warszawa: ATK, s. 135–158.Bańka, A. (2004a). Kapitał kariery: Klucz do rozwoju człowieka przez całe życie, [w:]
- W. Kreft (red.), Poradnictwo kariery – teoria, mity i szanse. Łódź: Wyższa Szkoła Humanistyczna.
- Bańka, A. (2004b). Teorie transnacjonalnego poradnictwa zawodowego z perspektywy wielokulturowej, [w:] A. Bańka i B.J. Ertelt (red.), Transnacjonalne poradnictwo zawodowe.
- Modułowy program podyplomowego kształcenia doradców zawodowych w zakresie eurodoradztwa. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki i Pracy, s. 67–90.
- Bańka, A. (2005). Proaktywność a tryby saomoregulacji. Podstawy teoretyczne, konstrukcja i analiza czynnikowa Skali Proaktywności w Karierze. Poznań – Warszawa: SPiA – Instytut Rozwoju Kariery.
- Bańka, A. (2006a). Kapitał kariery – uwarunkowania, rozwój i adaptacja do zmian organizacyjnych oraz strukturalnych rynku pracy, [w:] A. Bańka, E. Turska i Z. Ratajczak (red.)
- Współczesna psychologia pracy i organizacji – wybrane zagadnienia. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 29–117.
- Bańka, A. (2006b). Transnacjonalne poradnictwo zawodowe w kontekście zmian w wymiarze europejskim, [w:] M. Kwiatkowski i Z. Sirojć (red.), Edukacja na rynku pracy: Problemy poradnictwa zawodowego. Warszawa: Ochotnicze Hufce Pracy, s. 35–48.
- Bańka, A. (2006c). Poradnictwo transnacjonalne. Cele i metody międzykulturowego doradztwa karier. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
- Bańka, A. (2007). Globalizacja pracy i kariery a procesy identyfikacji społecznej i indywidualnej, [w:] Perspektywy psychologii pracy, M. Górnik-Derose i B. Kożusznik (red.),
- Katowice: Uniwersytet Śląski.
- Bańka, A (2008). Otwartość na nowe doświadczania pracy i codzienności a procesy integracji osobowości, [w:] R. Gerlach (red.), Praca człowieka w XXI wieku. Konteksty – wyzwania – zagrożenia. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 63–92.
- Bańka, A. (2009). Odyseusze i nomadowie pracy. Charaktery, nr 1(8), s. 18–22.
- Bańka, A. (2010a). Konsumpcja afordancji środowiskowych a przestrzenna lokacja i relokacja tożsamości, [w:] M. Górnik-Derose i M. Zawadzka (red.), Konsumpcja w życiu, życie w konsumpcji: psychologiczne ścieżki współzależności. Gdańsk: GWP, s. 86–105.
- Bańka, A. (2010b). Tożsamość i jakość życia e-migrantów. Mechanizmy i współzależności jako konsekwencje przemieszczeń oraz doświadczania afordancji środowiskowych, [w:]
- R. Derbis (red.), Psychologiczne konteksty jakości życia społecznego. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza, s. 67–96.
- Bańka, A. (2012a). Przedsiębiorczość w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości.
- O formowaniu się tożsamości nowego typu, [w:] Z. Ratajczak (red.) Przedsiębiorczość.
- Źródła i uwarunkowania psychologiczne. Warszawa: Difin, s. 27–47.
- Bańka, A. (2012b). Design tożsamości a przystosowanie osobowości zawodowej do płynnej rzeczywistości rynku pracy. Szkoła, Zawód, Praca, Nr 3, s. 11–31.
- Bańka, A. (2012c). Mobilność międzynarodowa jako kryzys i zagrożenie tożsamości jednostki, [w:] K. Popiołek, A. Bańka i K. Balawajder (red.), Społeczna psychologia stosowana.
- Człowiek w obliczu kryzysów, katastrof i kataklizmów (t. 1). Poznań – Katowice: SWPS
- – SPiA.Bańka, A. (2014). Vocational counselling in the face of the new mobilizing support for European youth mobility, [w:] J. Górna i D. Kukla (red.), Doradztwo zawodowe wobec przemian
- i wyzwań rynku pracy. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza, s. 29–49.
- Bańka, A. (2017). Ciągłość interesu i bezinteresowności w aktywności zawodowej i ekonomicznej. Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal, No. 22(2), s. 338–348.
- Bańka, A., Ertelt, B.J. (red.) (2004). Transnational vocational counselling. A modular postgraduate programme for vocational counsellors in the file of Euroguidance Warszawa:
- Ministerstwo Gospodarki i Pracy, s. 61–82.
- Bańka, A., Ertelt, B.J. (2011). Transnational vocational counselling, [w:] S. Kraatz i B.J. Ertelt
- (red.), Professionalization of career guidance in Europe. Training, guidance research, service organisation and mobility. Tübingen: DGVT-Verlag, s. 137–152.
- Bańka, A., Noworol, C., Trzeciak, W. (2014). Romski doradca kariery. Metodologia doradztwa interkulturowego. Warszawa: Narodowe Forum Doradztwa Kariery.
- Bańka, A., Trzeciak, W. (2017). Rozwój myśli i profesjonanalizacji poradnictwa zawodowego.
- Tropy, dokonania, perspektywy. Poznań: SPiA-Uniwerstet SWPS.
- Bauman, Z. (2000). Globalizacja. Warszawa: PIW.
- Biała Księga (1997) Towards a Europe Do Knowledge: Communication From the Commission of the European Communities, No. 12, November.
- Biała Księga Komisji Europejskiej (2001) A New Impetus For European Youth Learning. November. COM.681 final.
- Biela, A. (2007). Nauka pracy absolwentów szkół jako strategia alternatywna wobec emigracji zarobkowej polskiej młodzieży, [w:] A. Biela (red.), Nauka pracy, doradztwo zawodowe
- i przedsiębiorczość młodzieży. Warszawa: Kancelaria Senatu RP, s. 35–50.
- Brzozowski, J., Kaczmarczyk, P. (2014). Konsekwencje migracji poakcesyjnych z Polski dla kompetencji zawodowych i kulturowych polskiego społeczeństwa. Warszawa: Komitet
- Badań nad Migracjami PAN.
- Clifton, J. (2011). Coming Job Wars. New York: Gallup Press.
- Ertelt, B.J. (2003). Metodyka oddziaływania informacyjnego z uwzględnieniem różnych grup odbiorców, [w:] Nowe trendy w poradnictwie zawodowym u progu XXI wieku Warszawa:
- Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, s. 5–33.
- Ertelt, B.J., Schulz, W.E. (2010). Podstawy doradztwa kariery z ćwiczeniami rozwijającymi umiejętności doradcze w świecie edukacji i pracy, Warszawa – Kraków: Narodowe Forum Doradztwa Kariery.
- Ertelt, B.J., Górna, J., Sikorski, G. (2010). Brain Drain – Brain Gain. Modułowy program kształcenia dla doradców zawodowych. Częstochowa: Akademia im. J. Długosza.
- European Centre for the Development of Vocational Training (2008). Validation of Non-For‑mal and Informal Learning in Europe: A Snapshot 2007, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities. http://www.cedefop.europa.eu/EN/Files/4073_en.pdf
- European Communities (2009). ECTS Users’ Guide, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities.
- Faist, T. (2000). Transnationalization in international migration: implications for the study of citizenship and culture. Ethnic and Racial Studies, No. 23(2), s. 189–222.Flaszyńska, E. (2004). Po wiedzę i pracę do Unii Europejskiej. Poradnik. Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego nr 27. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
- Franzen, E. (1997). Job search in Sweden. Refugees’ access to the labour market. Educational and Vocational Guidance Bulletin, No 59, s. 12–22.
- Fry, A., Hirasawa, K. (1997). Job Search in Sweden. A study of how evaluation of foreign education and work experience influence refugee access to the Swedish labor market.
- Educational and Vocational Guidance Bulletin, No 59, s. 23–29.
- Global Human Capital Trends 2016: The new organization, Different by design. Deloitte University. April.
- Giordano, C. (2010). Rethinking the Notion of Culture: The Role of Prefixes. Kultura i Edukacja, n.79, s. 105–122.
- Habermas, J. (2001). Filozoficzny dyskurs nowoczesności, Kraków: Universitas.
- Howarth, C. (2002). Identity in whose eyes?: the role of representations in identity construction. Journal for the Theory of Social Behavior, No.32(2), s. 145–162.
- KODE-NQF Uznawanie i potwierdzanie nieformalnych i pozaformalnych kompetencji w kontekście Krajowych Ram Kwalifikacji. Podręcznik z materiałami szkoleniowymi. (2014)
- Kraków: NFDK.
- Kowalik, S. (2015). Uśpione społeczeństwo. Szkice z psychologii globalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.
- Launikari, M., Puukari, S. (2005). Multicultural Guidance and Counselling. Theoretical Foundations and Best Practices in Europe. Jyvaskyla: University Press.
- McFadden, J. (red.) (1999). Transcultural Counselling,. Alexandria: American Counseling Association.
- Mobilność w Europie. Wytyczne dla praktyków poradnictwa zawodowego. (2006). Publikacja wydana przy wsparciu Wspólnot Europejskich w ramach Programu Leonardo da Vinci.
- http://www.aster.it.
- Neault, R.A. (2005). Managing Global Careers: Challenge for the 21st Century. International Journal of Educational and Vocational Guidance. No. 5(2), s. 149–161.
- Nowicka, E. (2006). Identity and Socio-Cultural Capital: Duality of Transnational People in Poland. Ethnic and Racial Studies. No. 29(6), s. 1072–1086.
- OECD (2013) Education at a Glance. OECD Indicators. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2013-en
- Okólski, M. (2009). Polska jako aktor na europejskiej scenie migracyjnej, [w:] Współczesne migracje, dylematy Europy i Polski, Warszawa: Uniwersytet Warszawski Ośrodek Badań
- nad Migracjami.
- Okólski, M. (2011). Modernizacyjna rola migracji. CMR Working Papers, No. 46/104.
- Okólski, M. (2012). Modernising Impacts of Emigration. Studia Socjologiczne, n. 3, s. 49–79.
- Plant, P. (1990). Transnational vocational guidance and training for young people and adults. Berlin: CEDEFOP.
- Plant, P. (1993). Computers in Transnational Career Guidance in the European Community.
- Journal of Educational Studies, No. 20(2), s. 73–84.Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania. (2012). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Departament Polityki Migracyjnej.
- Poradnictwo zawodowe na odległość. Rozwój metodologii poradnictwa. Katalog metod poradnictwa zawodowego na odległość z podręcznikiem szkoleniowym i koncepcja szkolenia
- (2004) Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
- Portes, A., Guarnizo, L., Landolt, R. (2000). The Study of Transnationalism: Pitfalls and Promise of an Emerging Research Field. Ethnic and Racial Studies, No. 22(2), s. 217–237.
- Raport z działań PPP, §13 w Radomiu w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery (2014).
- Rozwój niepublicznego poradnictwa zawodowego – Nieodzowna potrzeba czy podążanie za modą? (2002) Materiały na seminarium w Goniądzu. Warszawa: Narodowe Obserwatorium Kształcenia i Szkolenia Zawodowego.
- Sampson, J. (1999). Effective Design and Use of Internet-Based Career Resources and Services. Educational and Vocational Guidance Bulletin, No. 63, s. 2–9.
- Smith, R. (1998). Reflections on Migration, The State and the Construction, Durability, and Newness of Transnational Life, [w:] Soziale Welt Sonderband 12 Trannationale Migration
- NOMOS. Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, Germany.
- Solga, B. (2013). Miejsce i znaczenie migracji zagranicznych w rozwoju regionalnym. Opole: Politechnika Opolska.
- Sue, D.W., Allen, E.I., Pedersen, P.B. (1996). A Theory of Multicultural Counselling and Therapy. Pacific Grove, CA.: Brooks/Cole.
- Tharenou, P. (2003). The Initial Development of Receptivity to Working Abroad: Self-Initia‑ted International Work Opportunities in Young Graduate Employees. Journal of Occupational and Organizational Psychology, No. 76, s. 489–515.
- Urbańska, S. (2010). Cała Polska liczy eurosieroty: panika moralna i płeć w wykluczeniu oraz stygmatyzacji rodzin migrantów. Kultura i Społeczeństwo, Nr 3.
- Vertovec, S. (1999). Conceiving and Researching Transnationalism. Ethnic and Racial Studies, No. 22(2), s. 447–462.
- Wallerstein, I. (2004). Koniec świata jaki znamy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Ward, C., Bochner, S., Furnham, A. (2001). The Psychology of Culture Shock, London: Roultledge.
- Watts A.G. (1999) Reshaping Career Development for the 21st century, Derby: Centre for Guidance Studies, University of Derby.
- Watts A.G. (2000) Career Development and Public Policy, [w:] A. Collin i R.A. Yong (red.), The Future of Career, Cambridge: Cambridge University Press.
- Zagadnienia mobilności w dokumentach unijnych „Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego”, nr 47. (2010). Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
- Zelinsky W. (1971) The Hypothesis of the Mobility Transition, The Geographical Review, Vol. 61(2), s. 219–249.