Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł omawia transnacjonalizm i transnarodowe migracje zarobkowe jako nowy kontekst rozwoju poradnictwa zawodowego. Zakłada się, że kultury prefiksów stanowią obecnie najważniejszy globalizacyjny kontekst ewolucji transnarodowego poradnictwa zawodowego w Polsce i w Unii Europejskiej. Idea międzynarodowej mobilności pracy była przez długi czas w UE źródłem optymizmu odnośnie do jej celów pomyślnego rozwoju, jak i konsolidacji politycznej. Meandry wdrażania w życie ideologii TPZ z czasem ewoluowały zarówno w pozytywnym kierunku, jak i w kierunku rozwiązań kontrproduktywnych. Przykładem tendencji pierwszego rodzaju jest opracowanie europejskiego programu studiów podyplomowych TPZ. Z kolei przykładem ewolucji tendencji negatywnych jest rozwój geopolityki poradnictwa zawodowego w kontekście kultury prefiksów i międzynarodowej konkurencji na rynkach pracy. W artykule omawiane są też polskie nadzieje i niepokoje związane z TPZ w perspektywie takich zagadnień, jak poświadczanie kwalifikacji migrantów czy Brain-Drain i Brain-Gain.

Słowa kluczowe

transnarodowe poradnictwo zawodowe inerkulturowość kultura prefiksów geopolityka poradnictwa zawodowego

Szczegóły artykułu

Referencje

  1. Adler, N.J. (2002). International dimensions of organizational behavior. Belmont, CA: Wadsworth.
  2. Apparudai, A. (1996). Modernity at Large: Cultural Dimensions of Globalization. Minneapolis: University of Minnesota Press.
  3. Archaikas, A. (2016). National and Post-National Discourses and the Construction of Linguistic Identities By Students of Albanian Origin in Greece. Multingua: Journal of CrossCultural and Interlanguage Communication, 35(1), s. 57–83.
  4. Bańka, A. (1996). Patologia moralna profesjonalizmu jako przyczyna i konsekwencja bezrobocia, [w:] A. Grochowska, A. Jakubik, I. Marcysiak, S. Siek, A. Strzałecki, J. Terelak
  5. (red.), Studia z Psychologii Vol. 7, Warszawa: ATK, s. 135–158.Bańka, A. (2004a). Kapitał kariery: Klucz do rozwoju człowieka przez całe życie, [w:]
  6. W. Kreft (red.), Poradnictwo kariery – teoria, mity i szanse. Łódź: Wyższa Szkoła Humanistyczna.
  7. Bańka, A. (2004b). Teorie transnacjonalnego poradnictwa zawodowego z perspektywy wielokulturowej, [w:] A. Bańka i B.J. Ertelt (red.), Transnacjonalne poradnictwo zawodowe.
  8. Modułowy program podyplomowego kształcenia doradców zawodowych w zakresie eurodoradztwa. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki i Pracy, s. 67–90.
  9. Bańka, A. (2005). Proaktywność a tryby saomoregulacji. Podstawy teoretyczne, konstrukcja i analiza czynnikowa Skali Proaktywności w Karierze. Poznań – Warszawa: SPiA – Instytut Rozwoju Kariery.
  10. Bańka, A. (2006a). Kapitał kariery – uwarunkowania, rozwój i adaptacja do zmian organizacyjnych oraz strukturalnych rynku pracy, [w:] A. Bańka, E. Turska i Z. Ratajczak (red.)
  11. Współczesna psychologia pracy i organizacji – wybrane zagadnienia. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 29–117.
  12. Bańka, A. (2006b). Transnacjonalne poradnictwo zawodowe w kontekście zmian w wymiarze europejskim, [w:] M. Kwiatkowski i Z. Sirojć (red.), Edukacja na rynku pracy: Problemy poradnictwa zawodowego. Warszawa: Ochotnicze Hufce Pracy, s. 35–48.
  13. Bańka, A. (2006c). Poradnictwo transnacjonalne. Cele i metody międzykulturowego doradztwa karier. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
  14. Bańka, A. (2007). Globalizacja pracy i kariery a procesy identyfikacji społecznej i indywidualnej, [w:] Perspektywy psychologii pracy, M. Górnik-Derose i B. Kożusznik (red.),
  15. Katowice: Uniwersytet Śląski.
  16. Bańka, A (2008). Otwartość na nowe doświadczania pracy i codzienności a procesy integracji osobowości, [w:] R. Gerlach (red.), Praca człowieka w XXI wieku. Konteksty – wyzwania – zagrożenia. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 63–92.
  17. Bańka, A. (2009). Odyseusze i nomadowie pracy. Charaktery, nr 1(8), s. 18–22.
  18. Bańka, A. (2010a). Konsumpcja afordancji środowiskowych a przestrzenna lokacja i relokacja tożsamości, [w:] M. Górnik-Derose i M. Zawadzka (red.), Konsumpcja w życiu, życie w konsumpcji: psychologiczne ścieżki współzależności. Gdańsk: GWP, s. 86–105.
  19. Bańka, A. (2010b). Tożsamość i jakość życia e-migrantów. Mechanizmy i współzależności jako konsekwencje przemieszczeń oraz doświadczania afordancji środowiskowych, [w:]
  20. R. Derbis (red.), Psychologiczne konteksty jakości życia społecznego. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza, s. 67–96.
  21. Bańka, A. (2012a). Przedsiębiorczość w okresie adolescencji i wczesnej dorosłości.
  22. O formowaniu się tożsamości nowego typu, [w:] Z. Ratajczak (red.) Przedsiębiorczość.
  23. Źródła i uwarunkowania psychologiczne. Warszawa: Difin, s. 27–47.
  24. Bańka, A. (2012b). Design tożsamości a przystosowanie osobowości zawodowej do płynnej rzeczywistości rynku pracy. Szkoła, Zawód, Praca, Nr 3, s. 11–31.
  25. Bańka, A. (2012c). Mobilność międzynarodowa jako kryzys i zagrożenie tożsamości jednostki, [w:] K. Popiołek, A. Bańka i K. Balawajder (red.), Społeczna psychologia stosowana.
  26. Człowiek w obliczu kryzysów, katastrof i kataklizmów (t. 1). Poznań – Katowice: SWPS
  27. – SPiA.Bańka, A. (2014). Vocational counselling in the face of the new mobilizing support for European youth mobility, [w:] J. Górna i D. Kukla (red.), Doradztwo zawodowe wobec przemian
  28. i wyzwań rynku pracy. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza, s. 29–49.
  29. Bańka, A. (2017). Ciągłość interesu i bezinteresowności w aktywności zawodowej i ekonomicznej. Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal, No. 22(2), s. 338–348.
  30. Bańka, A., Ertelt, B.J. (red.) (2004). Transnational vocational counselling. A modular postgraduate programme for vocational counsellors in the file of Euroguidance Warszawa:
  31. Ministerstwo Gospodarki i Pracy, s. 61–82.
  32. Bańka, A., Ertelt, B.J. (2011). Transnational vocational counselling, [w:] S. Kraatz i B.J. Ertelt
  33. (red.), Professionalization of career guidance in Europe. Training, guidance research, service organisation and mobility. Tübingen: DGVT-Verlag, s. 137–152.
  34. Bańka, A., Noworol, C., Trzeciak, W. (2014). Romski doradca kariery. Metodologia doradztwa interkulturowego. Warszawa: Narodowe Forum Doradztwa Kariery.
  35. Bańka, A., Trzeciak, W. (2017). Rozwój myśli i profesjonanalizacji poradnictwa zawodowego.
  36. Tropy, dokonania, perspektywy. Poznań: SPiA-Uniwerstet SWPS.
  37. Bauman, Z. (2000). Globalizacja. Warszawa: PIW.
  38. Biała Księga (1997) Towards a Europe Do Knowledge: Communication From the Commission of the European Communities, No. 12, November.
  39. Biała Księga Komisji Europejskiej (2001) A New Impetus For European Youth Learning. November. COM.681 final.
  40. Biela, A. (2007). Nauka pracy absolwentów szkół jako strategia alternatywna wobec emigracji zarobkowej polskiej młodzieży, [w:] A. Biela (red.), Nauka pracy, doradztwo zawodowe
  41. i przedsiębiorczość młodzieży. Warszawa: Kancelaria Senatu RP, s. 35–50.
  42. Brzozowski, J., Kaczmarczyk, P. (2014). Konsekwencje migracji poakcesyjnych z Polski dla kompetencji zawodowych i kulturowych polskiego społeczeństwa. Warszawa: Komitet
  43. Badań nad Migracjami PAN.
  44. Clifton, J. (2011). Coming Job Wars. New York: Gallup Press.
  45. Ertelt, B.J. (2003). Metodyka oddziaływania informacyjnego z uwzględnieniem różnych grup odbiorców, [w:] Nowe trendy w poradnictwie zawodowym u progu XXI wieku Warszawa:
  46. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, s. 5–33.
  47. Ertelt, B.J., Schulz, W.E. (2010). Podstawy doradztwa kariery z ćwiczeniami rozwijającymi umiejętności doradcze w świecie edukacji i pracy, Warszawa – Kraków: Narodowe Forum Doradztwa Kariery.
  48. Ertelt, B.J., Górna, J., Sikorski, G. (2010). Brain Drain – Brain Gain. Modułowy program kształcenia dla doradców zawodowych. Częstochowa: Akademia im. J. Długosza.
  49. European Centre for the Development of Vocational Training (2008). Validation of Non-For‑mal and Informal Learning in Europe: A Snapshot 2007, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities. http://www.cedefop.europa.eu/EN/Files/4073_en.pdf
  50. European Communities (2009). ECTS Users’ Guide, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities.
  51. Faist, T. (2000). Transnationalization in international migration: implications for the study of citizenship and culture. Ethnic and Racial Studies, No. 23(2), s. 189–222.Flaszyńska, E. (2004). Po wiedzę i pracę do Unii Europejskiej. Poradnik. Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego nr 27. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
  52. Franzen, E. (1997). Job search in Sweden. Refugees’ access to the labour market. Educational and Vocational Guidance Bulletin, No 59, s. 12–22.
  53. Fry, A., Hirasawa, K. (1997). Job Search in Sweden. A study of how evaluation of foreign education and work experience influence refugee access to the Swedish labor market.
  54. Educational and Vocational Guidance Bulletin, No 59, s. 23–29.
  55. Global Human Capital Trends 2016: The new organization, Different by design. Deloitte University. April.
  56. Giordano, C. (2010). Rethinking the Notion of Culture: The Role of Prefixes. Kultura i Edukacja, n.79, s. 105–122.
  57. Habermas, J. (2001). Filozoficzny dyskurs nowoczesności, Kraków: Universitas.
  58. Howarth, C. (2002). Identity in whose eyes?: the role of representations in identity construction. Journal for the Theory of Social Behavior, No.32(2), s. 145–162.
  59. KODE-NQF Uznawanie i potwierdzanie nieformalnych i pozaformalnych kompetencji w kontekście Krajowych Ram Kwalifikacji. Podręcznik z materiałami szkoleniowymi. (2014)
  60. Kraków: NFDK.
  61. Kowalik, S. (2015). Uśpione społeczeństwo. Szkice z psychologii globalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.
  62. Launikari, M., Puukari, S. (2005). Multicultural Guidance and Counselling. Theoretical Foundations and Best Practices in Europe. Jyvaskyla: University Press.
  63. McFadden, J. (red.) (1999). Transcultural Counselling,. Alexandria: American Counseling Association.
  64. Mobilność w Europie. Wytyczne dla praktyków poradnictwa zawodowego. (2006). Publikacja wydana przy wsparciu Wspólnot Europejskich w ramach Programu Leonardo da Vinci.
  65. http://www.aster.it.
  66. Neault, R.A. (2005). Managing Global Careers: Challenge for the 21st Century. International Journal of Educational and Vocational Guidance. No. 5(2), s. 149–161.
  67. Nowicka, E. (2006). Identity and Socio-Cultural Capital: Duality of Transnational People in Poland. Ethnic and Racial Studies. No. 29(6), s. 1072–1086.
  68. OECD (2013) Education at a Glance. OECD Indicators. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2013-en
  69. Okólski, M. (2009). Polska jako aktor na europejskiej scenie migracyjnej, [w:] Współczesne migracje, dylematy Europy i Polski, Warszawa: Uniwersytet Warszawski Ośrodek Badań
  70. nad Migracjami.
  71. Okólski, M. (2011). Modernizacyjna rola migracji. CMR Working Papers, No. 46/104.
  72. Okólski, M. (2012). Modernising Impacts of Emigration. Studia Socjologiczne, n. 3, s. 49–79.
  73. Plant, P. (1990). Transnational vocational guidance and training for young people and adults. Berlin: CEDEFOP.
  74. Plant, P. (1993). Computers in Transnational Career Guidance in the European Community.
  75. Journal of Educational Studies, No. 20(2), s. 73–84.Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania. (2012). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Departament Polityki Migracyjnej.
  76. Poradnictwo zawodowe na odległość. Rozwój metodologii poradnictwa. Katalog metod poradnictwa zawodowego na odległość z podręcznikiem szkoleniowym i koncepcja szkolenia
  77. (2004) Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
  78. Portes, A., Guarnizo, L., Landolt, R. (2000). The Study of Transnationalism: Pitfalls and Promise of an Emerging Research Field. Ethnic and Racial Studies, No. 22(2), s. 217–237.
  79. Raport z działań PPP, §13 w Radomiu w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery (2014).
  80. Rozwój niepublicznego poradnictwa zawodowego – Nieodzowna potrzeba czy podążanie za modą? (2002) Materiały na seminarium w Goniądzu. Warszawa: Narodowe Obserwatorium Kształcenia i Szkolenia Zawodowego.
  81. Sampson, J. (1999). Effective Design and Use of Internet-Based Career Resources and Services. Educational and Vocational Guidance Bulletin, No. 63, s. 2–9.
  82. Smith, R. (1998). Reflections on Migration, The State and the Construction, Durability, and Newness of Transnational Life, [w:] Soziale Welt Sonderband 12 Trannationale Migration
  83. NOMOS. Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, Germany.
  84. Solga, B. (2013). Miejsce i znaczenie migracji zagranicznych w rozwoju regionalnym. Opole: Politechnika Opolska.
  85. Sue, D.W., Allen, E.I., Pedersen, P.B. (1996). A Theory of Multicultural Counselling and Therapy. Pacific Grove, CA.: Brooks/Cole.
  86. Tharenou, P. (2003). The Initial Development of Receptivity to Working Abroad: Self-Initia‑ted International Work Opportunities in Young Graduate Employees. Journal of Occupational and Organizational Psychology, No. 76, s. 489–515.
  87. Urbańska, S. (2010). Cała Polska liczy eurosieroty: panika moralna i płeć w wykluczeniu oraz stygmatyzacji rodzin migrantów. Kultura i Społeczeństwo, Nr 3.
  88. Vertovec, S. (1999). Conceiving and Researching Transnationalism. Ethnic and Racial Studies, No. 22(2), s. 447–462.
  89. Wallerstein, I. (2004). Koniec świata jaki znamy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  90. Ward, C., Bochner, S., Furnham, A. (2001). The Psychology of Culture Shock, London: Roultledge.
  91. Watts A.G. (1999) Reshaping Career Development for the 21st century, Derby: Centre for Guidance Studies, University of Derby.
  92. Watts A.G. (2000) Career Development and Public Policy, [w:] A. Collin i R.A. Yong (red.), The Future of Career, Cambridge: Cambridge University Press.
  93. Zagadnienia mobilności w dokumentach unijnych „Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego”, nr 47. (2010). Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
  94. Zelinsky W. (1971) The Hypothesis of the Mobility Transition, The Geographical Review, Vol. 61(2), s. 219–249.